Klarnet - konserwacja, obsługa, naprawy...

Dyskusje na temat instrumentów nie mieszczących się w innych kategoriach.

Moderator: poco

Awatar użytkownika
Waldzither9
Posty: 1168
Rejestracja: 2018-04-18, 23:05

Klarnet - konserwacja, obsługa, naprawy...

Post autor: Waldzither9 » 2019-10-17, 19:26

Ponieważ w innym dziale nie bardzo pasował ten temat dlatego przenoszę go tutaj.
Jeśli myślisz o klarnecie to prezentuję jego dźwięk i podstawowe informacje:
Ferenc Clarinet https://www.youtube.com/watch?v=FgzVC4jxtxg
o samym dobieraniu instrumentu https://www.youtube.com/watch?v=GFicTxyBjPo
i coś miłego dla ucha zagrane przez profi czyli soundrack z Misji https://www.youtube.com/watch?v=umHsNVu8klc
Bouree zagrane kiedyś przez Jethro Tull a tu w amatorskim wykonaniu https://www.youtube.com/watch?v=FUI2UT9Uv2g
Burgundy Street Blues https://www.youtube.com/watch?v=DDJrMPHGaBo
a w oryginale https://www.youtube.com/watch?v=tKL-RJDPH3w
do tego nuty na klarnet (część) http://cjam.lassecollin.se/songs/burgundystreet.gif
Saint James Infirmary on clarinet https://www.youtube.com/watch?v=YGPnO-wWfpY

Jako wstęp konieczne wydaje się objaśnienie, że klarnet nie jest tak łatwy do przestrojenia jak np gitara, w gitarze wystarczy zgodnie ze wskazaniem tunera odpowiednio naciągnąć struny, w klarnecie dźwięki wynikają z proporcji poszczególnych otworów tzn ich oddalenia od "początku" gdyby zwiększyć baryłkę i ustnik to można korzystnie zmodyfikować dany dźwięk , ale zepsuć pozostałe, i w efekcie można zmienić ilość Hz, ale ujmując sprawę w kilku słowach, klarnet został wykonany przy konkretnych założeniach, planowanego/obowiązującego stroju, danej długości instrumentu i poszczególnych elementów składowych, na zawsze już ta charakterystyka pozostaje i modyfikując np baryłkę psujemy większość dźwięków.
Stare klarnety były planowane do innej ilości Hz niż grają dzisiejsze orkiestry, decydując się na staroć, możemy skazywać się na grę solową (tzn nie z innym klarnetem) bo gitarę można łatwo dostroić do klarnetu.Kupując stary klarnet najlepiej kupować grający i zweryfikować ze stroikiem elektronicznym przy jakiej długości baryłki i jakiej ilości Hz jest w stanie zagrać kolejno wszystkie dźwięki, które klarnet powinien zagrać.Wiele klarnetów tego testu nie przejdzie i nie warto ich kupować.

Tak wyglądają chwyty w systemie Bohm-francuskim "https://nasauber.de/pub/var/grifftabell ... inette.pdf"
lub na innej stronie http://www.woodwind.org/clarinet/Study/ ... inger.html
a tak w systemie Oehler-niemieckim "http://klarinette24.de/grifftabelle.html"

Jeśli ktoś zapragnie wykręcić ośki lub śrubki a nie ma dedykowanego do klarnetu śrubokręta precyzyjnego to musi kupić przynajmniej takie https://allegro.pl/oferta/wkretaki-zega ... 7984668601
lub https://allegro.pl/oferta/wkretaki-prec ... 6757989643
zależnie jaka średnica osiek, fi powinno być takie samo lub ciut mniejsze,
przypadkowe śrubokręty bezpowrotnie niszczą ośki.
Gdyby przytrafił się stary klarnet do naprawy to garść informacji o remoncie generalnym tutaj
https://www.youtube.com/watch?v=Sx2jKeY56oQ
Regularne olejowanie drewna można wykonywać olejem ze słodkich migdałów i stężonego alkoholu 7:1 (źródło podaje "wood alcohol" co odpowiada naszemu denaturatowi, ale zdaje się skażony etanol też się nada ).
http://www.shwoodwind.co.uk/HandyHints/oilingbore.htm jest to ekologiczne i antyalergiczne rozwiązanie.

a o naprawach i samym instrumencie jest w linkach:
naprawa i regulacja bolców https://www.youtube.com/watch?v=5F_EvFmnFL8
DawkesMusic wymiana poduszek https://www.youtube.com/watch?v=OYwECGSsBVU
lower joint +bridge key adjustments , straightening bent side keys , Gsharp to A key adjustment :https://www.youtube.com/watch?v=4dT-yxemKoQ
Michelle Anderson-Clarinet Mentors Most common mechanical problems
https://www.youtube.com/watch?v=0aT2EmRCseo
http://www.the-clarinets.net/english/clarinet-keys.html
"https://www.kesslerandsons.com/blog/ana ... ck-repair/"
"http://www.the-clarinets.net/english/cl ... o-fix.html"
(american) clarinet overhaul https://www.youtube.com/watch?v=vpHVtIKBbDs
comiesięczna konserwacja https://www.youtube.com/watch?v=ujkxt0iPzsc
naprawa otworów dźwiękowych (+pęknięcia) https://www.youtube.com/watch?v=RxMXJGEFdsc
https://www.clarinetrepairs.com/images/ ... ng1200.jpg
https://www.clarinetrepairs.com/images/ ... ng1200.jpg
szlifowanie/korekta dźwięku stroika klarnetu papierem ściernym https://www.youtube.com/watch?v=WQt6xJom0XI
własnoręczne robienie stroika https://www.youtube.com/watch?v=uX5OYFx5eWA

a tu jak je robią
Gerold Klarinetten -nieduży zakład w Austrii https://www.youtube.com/watch?v=Cs2J6Af9qzU
Musikgrimm.ch Schreiber - duża tradycyjna Fabryka https://www.youtube.com/watch?v=drqoFgdhX1U

a to różnice pomiędzy systemem "niemieckim i francuskim"
http://www.utgjiu.ro/revista/lit/pdf/20 ... NIQUES.pdf

do sprawdzania szczelności klap przydatna jest lampka LED na USB taka aby się zmieściła wewnątrz, np coś podobnego do tego https://allegro.pl/oferta/lampka-diodow ... 9110905815
lub https://allegro.pl/oferta/lampka-kontro ... 4291fbf951
sam nie sprawdzałem czy ta akurat się mieści. A jak ktoś umie można w elastycznej przezroczystej rurce zrobić https://majsterkowo.pl/jak-wykonac-oswi ... we-na-usb/

Newralgiczne w naprawach starych instrumentów są ośki, a dokładnie nacinanie slotów na śrubokręt, gwintowanie/narzynanie, i sam materiał na ośkę o odpowiednim "fi" i z właściwego stopu, (ewentualnie toczone).
Do nacinania slotów ręcznie przydatne jest takie urządzenie składające się z dwóch równoległych sztabek z wzdłużnym rowkiem na każdej z dwóch, po złożeniu sztabek rowkiem do siebie jest szczelina na włożenie wałka, zaś sztabki pozostają od siebie w 1mm oddaleniu aby piłką ręczną (złotniczą) móc naciąć slot na drugim końcu nagwintowanego wałka.Sztabki poprzecznie stabilizują śruby.Można ewentualnie maszynowo ,wtedy sloty robi się podobnie do tego : https://www.youtube.com/watch?v=fT_0F1qL_ps jest tam użyty dynks z listy https://www.victornet.com/subdepartment ... /1591.html standardowy materiał to stal narzędziowa, (gdyby obrabiać nierdzewkę to potrzebne tarcze ze stopu HSSE, HSS-E, HSS-Co czyli z domieszką Kobaltu)
do gwintowania ośki takie proste urządzenie czyli na jednym końcu futerko wiertarki, a na drugim narzędzia do narzynania https://duckduckgo.com/?q=clarinet+vota ... &ia=images (też trzeba dać "stany zjednoczone" i pokaże taki dynks z futerkiem wiertarki) albo nie pokaże już :-(
https://www.votawtool.com/punch-thread- ... -tool.html
same ośki zależnie od producenta potrafią mieć różne grubości, obecnie najbardziej popularne ośki można kupić w chińskim zestawie naprawczym pasującym do współczesnych instrumentów (ale nie wszystkich) systemu Boehm'a,
https://allegro.pl/oferta/zestaw-napraw ... 9081786018
https://allegro.pl/oferta/sruby-do-napr ... 9326280488
niestety dla systemu Oehler'a (na który powstało kiedyś mnóstwo jazzowych kawałków) tak nie ma... i trzeba zamawiać u dorabiacza lub zrobić samodzielnie.Poniekąd te wpisy są dla hobbystów jak ja dłubiących w starych klarnetach.
Są też igły i śrubki https://allegro.pl/oferta/1-zestaw-srub ... 9079230820
https://allegro.pl/oferta/igla-do-klarnetu-8656730148
a igły do klarnetu w systemie Oehlera szczególnie stare konstrukcje będą grubościowo bardziej odpowiadać tym stosowanym dzisiaj w saksofonach, tylko że zestawy mają inne ich ilości i trzeba kombinować np dopasować z
https://allegro.pl/oferta/igla-sprezyno ... 8655962927
Opis wymiany igieł sprężynowych https://musicmedic.com/removing-needle-springs
A na forum dętych różne ciekawe informacje i porady dotyczące igieł
https://www.woodwindforum.com/forum/ind ... ngs.21147/
Na upartego ośkę można samemu narżnąć i naciąć slot, ale trudno uzyskać profesjonalną jakość, w starych klarnetach za dorobienie 1 ośki serwis potrafi zawołać 50pln, a w przypadku np starego znoszonego klarnetu Kohlert'a sprzed wojny w systemie Oehlera (które da się czasem kupić poniżej 200 bo standartem w Polsce jest Bohm) najdłuższa ośka ma circa 6,5 cm i nijak jej kupić, pomiar grubości pokazał mi 2,06mm, brytyjski serwis mi doradzał 2,17mm zamiennik, a kolega ślusarz doradził eksperyment ze szprychą rowerową o grubości 2mm, ale ze stali zwykłej ale broń Boże nie nierdzewnej , przy czym oryginalny gwint szprychy trzeba uciąć bo to 2,25mm czyli za dużo, pręt wystarczy potraktować narzynką 2mm (6g czyli standart) (na aledrogo po 8zł) następnie po dostosowaniu długości (ucięcie) trzeba naciąć slot , co w zwykłej stali jest możliwe (a nawet łatwe, podczas gdy nacinanie nierdzewki to tragedia) piłką włosową złotniczą np Antilope z ostrzami Super Q N5 Niqua. Jak ktoś umie to robić to może zadziałać, co mnie się udało.
Krótsze ośki i gwinty są w tym klarnecie minimalnie węższe, można zastosowaać brute force i zmusić standard do dostosowania się do 2mm... Po takich przeróbkach do muzeum już sprzęt nie trafi, ale może dostanie drugie życie.
Sama grubość osiek zależy od producenta współczesne raczej są 1,9mm ale potrafią być grubsze, w przypadku historycznych wszystko jest możliwe.
Problem znaleźć słupki na wymianę, najlepiej z podobnego "sprzętu" lub są nie tak tanio na portalach aukcyjnych np tu
https://www.ebay.com/sch/i.html?_from=R ... s&_sacat=0
Restaurowanie starego klarnetu wymaga znajomości drewna, techniki lutowania twardego, precyzyjnego toczenia metalu, nacinania slotów, galwanizowania, jak ktoś to wszystko umie to starych klarnetów jest mnóstwo.
no to pora coś zagrać, oto przykładowe nuty na klarnet- Nirvana https://www.youtube.com/watch?v=CMZMLPbG9qE
lub Gdy wszyscy święci idą do nieba https://www.8notes.com/scores/500.asp
#########
Jak ktoś utknął przy usuwaniu resztek igły ze słupka(otworu) to są do tego dedykowane cęgi
https://allegro.pl/oferta/szczypce-spre ... 0532359727
można ewentualnie (po usunięciu ząbków)ze starych kombinerek zrobić z jednej strony cęgów zagłębienie a z drugiej strony cęgów nawiercić zagwintować i wkręcić w to element nagwintowany z twardej stali o spiczastym zakończeniu.Udanej zabawy.
####
przypadkiem znaleziona ciekawa historia
https://www.academia.edu/3514861/V_KOHL ... torii_2009
Pozdrawiam Andrzej
ODPOWIEDZ